Ülkemizin Uzaya gönderilen Uydusu UBAKUSAT İTÜ’den

İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı tarafından deneysel amaçlı geliştirilen küp uydu ‘UBAKUSAT’, Dragon uzay aracı ile yaklaşık iki günlük yolculuğu sonrasında Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) ulaştı. Space X firmasının ISS’e kargo aracı Dragon, CRS 14 görevi kapsamında 2 Nisan 2018 akşamı Falcon 9 roketi ile Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden yapılan başarılı fırlatma sonrasında ISS’e doğru yola çıkmıştı.
UBAKUSAT (deneysel 3 birim küp uydu) Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB) Havacılık ve Uzay Teknolojileri Genel Müdürlüğü (HUTGM) katkı ve genel koordinesinde Japonya Hükümeti ile işbirliği altında İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı (İTÜ-USTTL) tarafından UDHB, HUTGM, Amatör Uydu Teknolojileri Derneği (TAMSAT), GUMUSH Uzay Savunma ve Havacılık Ltd. Şti., Ertek Uzay Sistemleri Ltd. Şti., TURKSAT ve İTÜ-RF ve Akustik-Titreşim Laboratuvarları desteği ile geliştirilmiştir.
UBAKUSAT Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan 2018 Mayıs ayı başında halen ISS’te bulunan JAXA astronotu Akihiko Hoshide tarafından Japonya Küçük Uydu Yörüngeye Bırakma (J-SSOD) mekanizması kullanılarak yörüngeye bırakılacaktır.
İTÜ tarafından geliştirilen uydu, Elon Musk’ın sahibi olduğu SpaceX şirketi tarafından yörüngeye fırlatıldı. Canlı yayınlanan fırlatma işlemi başarılı bir şekilde gerçekleşti. UBAKUSAT’ı taşıyan Dragon kargo kapsülü yörüngede 2 gün süren yolculuğunu 5 Nisan 2018 sabahı tamamladı. Yaklaşık 2 bin 700 kilogram yük taşıyan kapsül içerisinde Uzay İstasyonu’na deney ve ihtiyaç malzemeleri taşınıyor. Ayrıca farklı ülkelere ait, istasyondan fırlatılmak üzere gönderilen küp uydular da bulunuyor. Bunlardan biri de üniversitemiz tarafından Türkiye’ye kazandırılan UBAKUSAT uydusu.
UBAKUSAT uydusu çalışmaları İTÜ-USTTL, UDHB/HUTGM ve Japonya/JAXA arasında 2014 yılı sonunda yapılan işbirliği görüşmeleri ile başlamış, 2015 yılında bu kapsamda yapılan karşılıklı toplantılar ile devam etmiştir. Japonya Uzay Politikalarından Sorumlu Devlet Bakanı Sayın Yosuke Tsuruho ve Japon yetkililerden oluşan bir heyet tarafından Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Ahmet Arslan’ a 08.09.2016 tarihinde, uydu ve uzay teknolojileri alanında İşbirliklerinin geliştirilmesine yönelik bir ziyaret ve toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantı sırasında Sayın Bakanların huzurunda her iki ülke arasında gelecekte yapılması planlanan projelere yönelik olarak “Uydu ve uzay teknolojileri alanında iş birliği protokolü” imzalanmıştır. Söz konusu işbirliği protokolü ile ülkemizde İstanbul Teknik Üniversitesi Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi tarafından geliştirilen UBAKUSAT Küp uydusunun Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS)’ da yer alan Japonya’ya ait KIBO Uzay Modülünden fırlatılması da karara bağlanmıştır.
İTÜ-USTTL ve JAXA arasında karşılıklı gerçekleştirilen UBAKUSAT fırlatmaya hazırlık çalışmaları sonrasında UBAKUSAT 23 Şubat 2018 tarihinde İTÜ-USTTL kurucu ve yöneticisi, TAMSAT kurucu ve üyesi Prof.Dr. Alim Rüstem Aslan tarafından JAXA Tsukuba Uzay Merkezi JEM Müdürü Kazuyuki Tasaki’ye teslim edilmiştir. Aynı gün UBAKUSAT’ın FALCON 9’a yüklenmek üzere fırlatama poduna yerleştirilmesi gerçekleştirilmiştir.

UBAKUSAT’ın Özellikleri
UBAKUSAT görev yükü olarak bir lineer transponder ve radyasyon ölçüm yapacak bir kart uydu taşımaktadır. Uydu yaklaşık 3.3kg olup 10*10*34cm boyutlarındadır. Ayrıca UBAKUSAT için geliştirilen uydu pasif yönelim sisteminin başarımı 9 serbestlik dereceli sensör kartından alınacak atalet ölçümleri ile değerlendirilecektir.
Ses verisi transferinde kullanılacak haberleşme uydusunun donanım gideri yaklaşık 100 bin dolar civarındadır. Uydunun 250 bin avro’luk fırlatma ücreti ise Japon hükümeti tarafından karşılanmıştır. Yörüngede 1 ila 2 yıl arası görev yapması beklenen UBAKUSAT, 11 Mayıs 2018 tarihinde Dünya yörüngesinde olması planlanmıştır.
Uzaya Fırlatılan 5. Küp Uydumuz
İTÜ tarafından ülkemize kazandırılan Türkiye’nin ilk küp uydusu, İTÜpSAT1 23 Eylül 2009 tarihinde Hindistan Uzay Araştırmaları Kurumu (ISRO) tarafından PSLV C–14 roketi ile uzaya gönderilmişti. İTÜ tarafından geliştirilen Türkiye’nin ikinci küp uydusu, TURKSAT-3USAT ise 26 Nisan 2013 tarihinde Çin’in Jiuquan Uydu Fırlatma Üssü’nden Long March 2D roketi ile başarıyla uzaya gönderilmişti. Avrupa Birliği FP7 Programı QB50 projesi kapsamında geliştirilen BeEagleSat ve HAVELSAT ise Mayıs 2017 de yine ISS’ten yörüngeye bırakılmışlardı.